Księga Pamiątkowa Archiwum Narodowego w Krakowie - Dowód kunsztu rzemieślnika

Wśród cennych archiwaliów przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie znajdują się dzieła sztuki, w tym także wyroby rzemiosła artystycznego. Do takich należy niewątpliwie Księga Pamiątkowa Archiwum Aktów Dawnych wykonana w 1914 roku przez Roberta Jahodę – najsłynniejszego krakowskiego introligatora, jako jego dar dla instytucji Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa. Oprawa księgi zdradza prawdziwy kunszt artystyczny i plasuje ją w grupie najwybitniejszych prac sporządzonych przez introligatora. Księga oprawiona została w jasną cielęcą skórę, a jej wyjątkowość tkwi w okładce, nad której formą Jahoda współpracował ze Stanisławem Fabiańskim, znanym krakowskim malarzem i dekoratorem.

ANK, Miscellanea, sygn.29/1604/1

W zwierciadle okładki umieszczono kompozycję złożoną z szesnastu kwadratowych płycin wypełnionych krzyżami z masy perłowej i brązu, stanowiącymi obramienie do najważniejszego elementu, o szczególnie krakowskiej tematyce. To finezyjna plakieta przedstawiająca jaszczura, kunsztownie wykonana z repusowanego, cyzelowanego i pozłacanego brązu, przywołująca skojarzenia z legendarnym smokiem wawelskim. Akcent dekoracyjny podkreśla jęzor potwora z czerwonego koralowca i zapętlony ogon zakomponowany, jako lewy brzeg Wisły. W tle królowa polskich rzek i Wawel w poświacie księżycowej, namalowane na skórze przez Stanisława Fabiańskiego.

ANK, Miscellanea, sygn.29/1604/1

Artystyczną formę otrzymały także wyklejki księgi, na których przedstawiono herb Krakowa w otoczeniu kompozycji z czarnymi polami w kształcie rombów z literą „K” pośrodku oraz wszystkie pozostałe karty służące do zapisania. Te zaakcentowano delikatnym, złotym ornamentem, również z motywem herbu miasta.

ANK, Miscellanea. sygn. 29/1604/1

ANK, Miscellanea. sygn. 29/1604/1

Na karcie tytułowej księgi projektant, a zarazem ofiarodawca zamieścił dedykację: ARCHIWUM AKT DAWNYCH MIASTA KRAKOWA / SKARBNICY CHLUBNEJ SPUŚCIZNY WIEKÓW / KSIĘGĘ TĘ, DOWÓD SWEGO KUNSZTU, / NA ZNAK CZCI I WDZIĘCZNEJ PAMIĘCI / SKŁADA W DARZE / ROBERT JAHODA / MISTRZ INTROLIGATORSKI / KRAKÓW W LISTOPADZIE 1915 R.

ANK, Miscellanea, sygn. 29/1604/1

Ofiarodawca doceniał znacznie takich pamiątek i skrupulatnie powodził taką księgę w swoim renomowanym zakładzie introligatorskim, uzupełniając ją bogatym materiałem fotograficznym, korespondencją i wycinkami prasowymi.

ANK, Miscellanea, sygn. 29/1604/1

Księga w 1925 roku została zaprezentowana podczas wystawy „Oprawy książki” przygotowanej przez Towarzystwo Miłośników Książki w Krakowie w Sali Racławickiej w Muzeum Narodowym w Krakowie  (ANK, Biblioteka 4917)