CMENTARZ RAKOWICKI. Mieszkańcy dawnego Krakowa – historie odnalezione w archiwaliach - Ambroży Grabowski (1782-1868)

Urodził się 7 grudnia 1782 r. w Kętach, jako syn Jana Chrzciciela i Teresy z Florkiewiczów Grabowskich (miał sześć sióstr i dwóch braci). Jego matka pochodziła z mieszczańskiej rodziny z Kęt, ojciec wywodzący się ze wsi Głębowiec był organistą w kościele parafialnym w Kętach, wzbogacił się na handlu, głównie winem i solą, został nawet burmistrzem, jednak niebawem stracił i urząd i majątek (zm. w 1797 r.).

Ambroży Grabowski. Litografia, rys. i lit. Maksymilian Fajans, 1850 (ANK, Zbiór ikonograficzny, sygn. 29/671/1617).

Ukończył cztery klasy szkoły normalnej w Kętach. W lipcu 1797 r. babka Zofia Florkiewiczowa jadąc do Krakowa w interesach zabrała chłopca i wówczas rozpoczął praktyczną naukę zawodu w księgarni i drukarni Antoniego Groebla (zm. 1799). W 1803 r. zakończył praktykę handlową i został subiektem czyli sprzedawcą, w 1805 r. przejął zarząd księgarni oraz nadzorował druk i korektę wydawnictw w firmie, teraz już Mateckich (wdowa Tekla Groeblowa została żoną Józefa Mateckiego), od 1815 r. był wspólnikiem handlowym Mateckiego.
W 1817 r. ożenił się z Józefą Nowakowską (1797-1832), ich dzieci to: Józefa Kajetana Salomea (1818-1895), Helena Magdalena (1820-1822), Julia Eleonora (1824-1855), Maksymilian Franciszek (1826-1889), Maria Helena (1829-1848).
Grabowski w 1818 r. założył własną księgarnię w rynkowej kamienicy mającej wyjście na ulicę Grodzką (obecnie część budynku Rynek Główny 13), która działała do 1837 r.

Ambroży Grabowski, fotografia (ANK, Zbiór fotograficzny, sygn. 29/670/274).

Po śmierci pierwszej żony ożenił się ponownie w 1833 r. z Józefą Służewską (1797-1854), ich dzieci to: Stefania (1837-1917) i Kazimierz Erazm (1844-1912).
W maju 1842 r. został wybrany na trzy lata sędzią pokoju Okręgu II Miasta Krakowa, w maju 1845 r. został zatwierdzony na kolejne 3 lata.
Po śmierci żony sprzedał w 1858 r. kamienicę przy ul. św. Jana i kupił mniejszą przy ul. Karmelickiej na Piasku, w której mieszkał pod opieką rodziny córki Józefy Kopff do śmierci w sierpniu 1868 r. – w akcie zgonu wpisano „literat i obywatel” – „litteratus et civis cracoviensis”.

Ambroży Grabowski, fotografia (ANK, Zbiór fotograficzny, sygn. 29/670/6348).

Na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Miejskiej 25 czerwca 1903 r. zaproponowano, aby nowopowstałej ulicy łączącej ulice Karmelicką i Stachowskiego nadać nazwę „ulica Bogata”, jednak na wniosek radnego Józefa Muczkowskiego, znawcy dziejów Krakowa i wiceprezesa Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, nazwano ją „ulicą Ambrożego Grabowskiego”.
Teki Grabowskiego to wspaniały zbiór wiadomości źródłowych o dziejach Krakowa, dawnego i współczesnego Grabowskiemu. A czy akta XIX-wiecznych krakowskich urzędów i instytucji, zachowane w zasobie Archiwum Narodowego w Krakowie, przechowały do naszych czasów informacje o życiu i działalności Ambrożego Grabowskiego, mieszkańca Krakowa.

dr Kamila Follprecht
październik 2024

Bibliografia:
Wspomnienia Ambrożego Grabowskiego, wyd. Stanisław Estreicher, t. I-II, Biblioteka Krakowska nr 40-41, Kraków 1909.
Karol Estreicher, Grabowski Ambroży (1782-1868), Polski Słownik Biograficzny, t. 8, Wrocław-Kraków-Warszawa 1959, s. 481-483.
Karol Estreicher, Dzieło Ambrożego Grabowskiego, „Rocznik Krakowski”, t. 40, 1970, s. 7-50.